قطع نخاع عبارتی است که معمولا برای توصیف آسیب های نخاع بکاربرده میشود. این آسیب ها در اثر حوادثی مانند تصادف وسایل نقلیه، سقوط از ارتفاع، حوادث ورزشی، حوادث حین کار، آسیب های ناشی از اصابت گلوله و دیگر علل بوجود میایند. در این جا منظور از قطع نخاع هر گونه آسیب وارد شده به نخاع است که موجب اختلال در کارآیی آن میشود.
قطع نخاع معمولا بدنبال شکستگی یا دررفتگی ستون مهره در کمر یا گردن ایجاد میشود. بدنبال شکستگی یا دررفتگی در مهره ها، فشار شدیدی به نخاعی که در درون مهره قرار دارد وارد شده و این فشار و ضربه میتواند موجب پارگی، له شدگی، فشردگی، کشیدگی یا خونریزی نخاع شده و بدنبال آن اندام ها فلج میشوند. اغلب این بیماران افراد جوان و سالمی هستند که بدنبال سانحه به ناگهان فلج میشوند و این امر فشارهای روحی فراوانی را به آنها وارد میکند.
شدت علائم آسیب بسته به شدت آسیب نخاع متفاوت است. ممکن است نخاع بطور کامل قطع شده و یا امکان دارد آسیب وارد نسبی باشد. علائم بر حسب اینکه قطع نخاع در کدام قسمت ایجاد شده باشد متفاوت است.
قطع نخاع گردنی
در قطع نخاع گردن مشکلات بیمار در اندام فوقانی، تنه و اندام تحتانی وجود دارد، ممکن است یکطرفه بوده و یا در هر دو طرف بدن ایجاد شود. مهمترین علائم قطع نخاع گردنی عبارتند از
- اختلال تنفس به علت فلج عضلات تنفس میتواند به مرگ فوری بیمار منجر شود
- اختلال در کنترل ادرار و مدفوع
- کاهش یا عدم حس لمس در پوست
- کاهش قدرت یا فلج کامل عضلات اندام همراه با اسپاسم و سفتی عضلات
- درد اندام
- مشکلاتی در فشار خون، تعریق و کنترل درجه حرارت بدن
قطع نخاع در ناحیه سینه
در این موارد علائم فقط در اندام تحتانی وجود دارند و کارکرد دست ها سالم باقی میماند. مهمترین علائم قطع نخاع سینه ای عبارتند از
- اختلال در کنترل ادرار و مدفوع
- کاهش یا عدم حس لمس در پوست
- کاهش قدرت یا فلج کامل عضلات اندام همراه با اسپاسم و سفتی عضلات
- درد اندام
- مشکلاتی در فشار خون، تعریق و کنترل درجه حرارت بدن
قطع نخاع کمر
نخاع از مغز شروع شده و تا اولین مهره کمری پایین میاید. از اولین مهره کمر به پایین دیگر نخاعی در ستون مهره وجود ندارد ولی اعصابی که از نخاع خارج میشوند همچنان از ستون مهره پایین آمده و تا ساکروم میروند و در این مسیر بتدریج از بین مهره ها خارج شده و به اندام میروند. پس آسیب به ستون مهره کمری در واقع موجب آسیب به رشته های عصبی میشود که از نخاع خارج شده اند. در این آسیب ها اندام های فوقانی سالم باقی میمانند. مهمترین علائم آسیب عبارتند از
- اختلال در کنترل ادرار و مدفوع
- کاهش یا عدم حس لمس در پوست
- کاهش قدرت یا فلج کامل عضلات اندام همراه با اسپاسم و سفتی عضلات
- درد اندام
منبع : ایران ارتوپد
دکتر علی فرخانی متخصص طب فیزیکی و توانبخشی
آدرس : اصفهان، خیابان شمس آبادی، چهارراه قصر، روبروی بانک ملت، مجتمع پزشکی قصر، طبقه زیرزمین
