شیمی درمانی به معنی استفاده از داروهای خاص برای مقابله با سلول های سرطانی است. این داروها مانع از رشد سلول های سرطانی میشوند. داروهایی که در شیمی درمانی مورد استفاده قرار میگیرند معمولا بصورت تزریقی به داخل جریان خون فرستاده شده و در تمام بدن فرد پخش میشوند.
موارد استفاده از شیمی درمانی
-
قبل از جراحی تومور سرطانی و به منظور هرچه کوچکتر کردن اندازه تومور. کوچکتر شدن اندازه تومور کمک میکند تا جراح بتواند بهتر تومور سرطانی را از بدن بیمار خارج کند
- بعد از عمل جراحی برای از بین بردن سلول های سرطانی که ممکن است در بدن باقی مانده باشند و بدینوسیله کمتر کردن احتمال عود تومور
- همراه با رادیوتراپی در تومورهای سرطانی که قابل جراحی نیستند
- برای کم کردن درد بیمار در تومورهایی که قابل جراحی نیستند
-
برای کم کردن سرعت پیشرفت سرطان هایی که پیشرفت زیادی کرده و انتشار وسیعی پیدا کرده اند
شیمی درمانی معمولا بصورت تزریقی و در بیمارستان و بعد از بستری کردن بیمار انجام میشود. یک مرحله شیمی درمانی ممکن است چند روز طول بکشد. در این مرحله معمولا از چند دارو با هم استفاده میشود. سپس یک دوره استراحت برای چند هفته داده میشود و بعد از چند هفته مجددا تزریقات انجام میشود. این روند معمولا چندین بار تکرار میشود.
علت استفاده از این روش اینست که داروهای شیمی درمانی معمولا بر روی آن دسته از سلول های سرطانی تاثیر میگذارند که در حال تکثیر خود هستند. در حالی که تعدادی از سلول های سرطانی خود را بسرعت تکثیر میکنند دسته ای دیگر از آنها در حال استراحت و خاموشی هستند. داروی شیمی درمانی بر روی این سلول ها تاثیر ندارد. بعد از گذشت چند هفته دسته ای دیگر از آن سلول های خاموش فعال شده و شروع به تکثیر میکنند. دوره دوم شیمی درمانی بر این دسته تاثیر داشته و آنها را از بین میبرد.
داروهای شیمی درمانی بسیار سمی و خطرناک هستند و همانطور که بر روی سلول های سرطانی تاثیر مرگ آور دارند برای سلول های سالم بدن هم تاثیرات مخرب دارند. در فاصله زمانی بین دو دروه شیمی درمانی سلول های سالم بدن که بر اثر داروهای شیمی درمانی آسیب دیده اند این فرصت را میابند تا خود را ترمیم کنند. این مراحل شیمی درمانی چندین و چند بار تکرار میشوند تا در هر مرحله سلول های سرطانی بیشتر کشته شوند ولی سلول های سالم بدن از آثار مخرب داروها کمتر آسیب ببینند.
داروهایی که در شیمی درمانی مصرف میشوند داروهای بسیار قوی هستند که مصرف آنها معمولا با عوارض جانبی همراه است. نوع و شدت عوارض جانبی در همه بیماران یکسان نیست و نمیتوان از قبل مشخص کرد که کدام بیمار با مصرف هر دارویی چه عوارضی را نشان خواهد دارد.
معمول ترین عوارض جانبی مصرف داروهای شیمی درمانی
- کم شدن تعداد گلبول های سفید خون و در نتیجه کاهش دفاع ایمنی بدن و افزایش احتمال عفونت
- کم شدن تعداد گلبول های قرمز خون و ایجاد کم خونی
- کم شدن تعداد پلاکت های خون و بدنبال آن افزایش احتمال خونریزی
- احساس ناخوشی و خستگی
- اسهال
- کاهش اشتها
- زخم دهان
- تغییرات پوستی
- نازک شدن موها یا ریزش آنها
منبع : ایران ارتوپد
دکتر علی فرخانی متخصص طب فیزیکی و توانبخشی
آدرس : اصفهان، خیابان شمس آبادی، چهارراه قصر، روبروی بانک ملت، مجتمع پزشکی قصر، طبقه زیرزمین
