چگونگی اثربخشی داروهای ضد التهاب

داروهای ضد التهاب

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی nonsteroidal anti-inflammatory drugs  NSAIDs جزو شایعترین داروهایی هستند که برای درمان دردهای مفصلی، استخوانی و عضلانی بکار برده میشوند. معروفترین داروهای این دسته دارویی، آسپرین و ایبوپروفن (بروفن) هستند. این داروها نه فقط ضد درد بوده بلکه تورم و التهاب را نیز کاهش داده و ضد تب هم هستند. از این داروها برای کاهش خاصیت انعقادی خون هم استفاده میشود. این داروها ممکن است در کاهش سرطان های روده بزرگ موثر باشند.

مکانیسم اثر داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی

مکانیسم اثر داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مهار آنزیم خاصی در بدن است. آنزیم ها پروتئین های خاصی هستند که در بدن موجودات زنده وجود داشته و موجب تسهیل برخی واکنش های شیمیایی میشوند. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی موجب مهار آنزیمی به نام سیکلواکسیژناز Cyclooxygenase COX میشوند. این آنزیم موجب تولید موادی به نام پروستاگلاندین Prostaglandin میشود و پروستاگلاندین روند التهاب و درد را در بدن بوجود میاورد. به همین دلیل است که این داروها با مهار آنزیم موجب میشوند تولید پروستاگلاندین ها کم شده و التهاب کاهش یابد.

آنزیم سیکلواکسیژناز دو نوع است. نوع یک آن COX-1 موجب حفاظت از دیواره معده و دستگاه گوارش در مقابل اسید و شیره های گوارشی است و همچنین موجب میشود کلیه به درستی کار کند. نوع دو آن COX-2 موجب بروز التهاب میشود. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی موجب مهار هر دو این آنزیم ها میشوند. به همین علت است که مصرف این داروها ممکن است موجب ناراحتی گوارشی و حتی زخم معده شود.

علت اینکه به این داروها پسوند غیر استروئیدی هم اضافه شده اینست که مهمترین داروهای ضد التهاب، استروئید ها یا کورتیکوستروئیدها هستند که به اختصار به آنها کورتون هم میگویند. البته عوارض مصرف داروهای کورتیکوستروئیدی یا کورتن ها (مانند عارضه پوکی استخوان) زیاد است ولی داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی عارضه پوکی استخوان را ندارند.

 انواعی از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی

انواع متفاوتی از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی ساخته شده و قابل استفاده است. از معروفترین آنها میتوان به آسپرین Aspirin ، ایبوپروفن Iboprufen (بروفن Brufen )، ایندومتاسین Indomethacin ، ناپروکسن Naproxen ، دیکلوفناک Diclofenac ، پیروکسیکام Piroxicam و ملوکسیکام Meloxicam نام برد. اثر این داروها تقریبا مانند هم است ولی البته تفاوت های مختصری با هم دارند که موجب میشوند مصرف بعضی از آنها برای بعضی بیماران مناسب تر باشد.

دسته ای از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی فقط نوع دوم آنزیم سیکلواکسیژناز را مهار میکنند و بنابراین با اینکه خاصیت ضد التهابی و ضد درد و ضد تب دارند ولی اثر نامطلوبی بر روی معده ندارند. این دسته از داروها بر روی خاصیت انعقادی خون هم تاثیری ندارند. معروفترین داروی این دسته سلکوکسیب Celecoxib (سلکسیب Celexib ) نام دارد. البته این داروها هم میتوانند عوارضی مانند شکم درد، تهوع و سوء هاضمه داشته باشند. مصرف همزمان داروهای ضد اسید و غذاهای چرب با این داروها جذب آنها را مختل میکند پس نباید با هم مصرف شوند.

منبع : ایران ارتوپد

دکتر علی فرخانی متخصص طب فیزیکی و توانبخشی
آدرس : اصفهان، خیابان شمس آبادی، چهارراه قصر، روبروی بانک ملت، مجتمع پزشکی قصر، طبقه زیرزمین