ساییدگی مفصل ران که به آن آرتروز یا استئوآرتریت ران هم می گویند در واقع بیماری غضروف مفصل است. در ساییدگی یا آرتروز، غضروف مفصلی نازک و خراب می شود.
روند استئوآرتریت قابل برگشت نیست ولی می توان تا حدی مانع از پیشرفت آن شد. به بیان دیگر وقتی یک مفصل سائیده شده است به وضعیت قبلی خود برنمی گردد. پس هدف از درمان چیست. هدف درمان کاهش درد و دیگر مشکلات بیمار و کند کردن روند پیشرفت بیماری است. برای این کار پزشک ممکن است از اقدامات بدون جراحی استفاده کرده یا اقدام به عمل جراحی کند.
درمان بدون جراحی آرتروز مفصل ران
در مراحل اولیه آرتروز و هنگامی که شدت تخریب غضروف مفصل هنوز شدید نشده است درمان های بدون جراحی مفیدند این اقدامات عبارتند از:
از اعمال فشارهای زیاد به مفصل ران پرهیز کنید. کارهایی مثل نشست و برخاست زیاد بخصوص بر روی زمین، استفاده زیاد از پله، راه رفتن زیاد روی زمین های شیب دار، استفاده از توالت های سنتی و بلند کردن اشیاء سنگین مضر بوده و درد را تشدید کرده و سرعت پیشرفت بیماری را هم بیشتر می کند.
ورزش های ملایم مانند شنا کردن و راه رفتن در استخر و دوچرخه سواری برای تقویت عضلات ران و بهتر کردن حرکات مفصل مفیدند.
استفاده از داروهای ضد درد و ضد التهاب مثل بروفن مفید است.
به اندازه کافی بخوابید.
اگر وزنتان زیاد است باید حتما با کمک پزشک آن را کاهش دهید. کاهش وزن، هم شدت درد شما را کم کرده و هم پیشرفت بیماری را کند می کند.
در صورت نیاز در موقع راه رفتن از عصا استفاده کنید.
لگن خود را گرم نگه دارید. در زمستان شلوار گرم کن بپوشید. در تابستان جلوی باد مستقیم کولر و پنکه قرار نگیرید. در مواقعی که شدت درد افزایش میابد با استفاده از گرمای موضعی می توانید شدت درد را کاهش دهید. گرمای موضعی را می توانید از حوله گرم، کیسه آب گرم بدست آورید.
در موارد خاصی ممکن است پزشک معالج با تزریق داروهای کورتیکوستروئیدی در داخل مفصل ران شدت درد را کاهش دهد.
درمان جراحی ساییدگی مفصل ران
در مواردی که شدت ساییدگی مفصل آنقدر زیاد باشد که اقدامات فوق نتواند درد بیمار را کاهش دهد می توان از درمان های جراحی استفاده کرد. در حین عمل جراحی می توان از روش های زیر استفاده کرد.
در مواردی که شدت تخریب مفصل زیاد نباشد و قسمت هایی از مفصل آزرده بوده و قسمت هایی دیگر سالم باشد می توان از روش های استئوتومی استفاده کرد. استئوتومی به معنای برش دادن استخوان است. در این روش با استفاده از ابزارهای خاص، استخوان لگن یا استخوان بالای ران را در قسمت های معینی برش داده و سپس استخوان را در وضعیت جدیدی قرار داده و با پیچ و پلاک در وضعیت جدید محکم می کنند. بعد از مدتی استخوان در وضعیت جدید جوش می خورد.
پس هدف از این نوع جراحی تغییر وضعیت استخوان است. و هدف از این تغییر وضعیت این است که توزیع نیروهایی را که به مفصل ران وارد می شود تغییر دهیم. این کار موجب می شود به قسمت هایی از مفصل که ساییدگی دارد نیروی کمتری وارد شود و یا ممکن است موجب شود تا نیروی وزن به سطح مفصلی وسیعتری توزیع شده و فشار کمتری به مفصل وارد شود. با این کار شدت درد کاهش یافته و سرعت پیشرفت آرتروز هم کم می شود.
وقتی شدت آرتروز زیاد بوده و تمام غضروف مفصل را درگیر کرده باشد پزشک معالج اقدام به تعویض مفصل کرده و یک مفصل مصنوعی را جایگزین مفصل هیپ می کند. در این عمل جراحی هم استابولوم و هم سر استخوان ران تعویض می شود.
درمان دیگری که امروزه ندرتا از آن استفاده می شود خشک کردن مفصل است. به این صورت که با عمل جراحی سر استخوان ران را به حفره استابولوم جوش می دهند . به این ترتیب درد بیمار هم از بین می رود ولی البته مفصل دیگر حرکتی هم نخواهد داشت.
منبع : ایران ارتوپد
دکتر علی فرخانی متخصص طب فیزیکی و توانبخشی
آدرس : اصفهان، خیابان شمس آبادی، چهارراه قصر، روبروی بانک ملت، مجتمع پزشکی قصر، طبقه زیرزمین
