آیا وقتی راه میروید یا از صندلی بلند میشوید یا پایتان را به اطراف میچرخانید احساس میکنید مفصل لگن شما صدا میدهد. اگر اینطور است به احتمال زیاد شما دچار وضعیتی به نام Snapping hip هستید که به علت گیر کردن تاندون های اطراف مفصل ران ایجاد میشود. گرچه صدا دادن مفصل ممکن است کمی آزار دهنده باشد این وضعیت معمولا بدون درد و بی ضرر است. با اینحال ممکن است در مواردی همراه با درد باشد.
این حالت در ورزشکاران جوان و کسانی که زیاد میرقصند بیشتر دیده میشود و بیشتر در سنین بین ۴۰-۱۵ سالگی است.
ساختمان لگن
برای فهم بهتر علت بروز این بیماری توجه به دو نکته آناتومی ضروری است
- یک نوار بافتی بلند و بسیار محکم به نام نوار ایلیوتیبیال Iliotibial band در قسمت خارجی لگن وجود دارد که در بالا به بال استخوان ایلیوم متصل میشود و بعد از طی مسیر در قسمت خارجی لگن و سپس قسمت خارجی ران از خارج زانو هم عبور کرده و به سطح خارجی استخوان درشت نی میچسبد.
- عضله ایلیوپسواس از اتصال دو عضله ایلیاکوس که به سطح داخلی بال ایلیوم میچسبد و عضله پسواس که در جلوی ستون مهره قرار دارد تشکیل میشود. تاندون این عضله از جلوی لگن عبور کرده و به تروکانتر کوچک استخوان ران میچسبد. این تاندون در حین پایین آمدن از جلوی لگن از کنار برجستگی استخوانی به نام برجستگی ایلیوپکتینئال عبور میکند.
علت صدای مفصل لگن
احساس صدا و تقه معمولاً به علت حرکت تاندون بر روی برجستگی استخوانی اطراف مفصل ایجاد میشود. دو تاندون مهم در ناحیه لگن میتوانند منشا این پدیده باشند. شایعترین آنها نوار ایلیوتیبیال باند است.
در ناحیه لگن نوار ایلیوتیبیال که در سطح خارجی لگن وجود دارد در حین خم و راست شدن مفصل ران بر روی تروکانتر بزرگ (برجستگی استخوانی بزرگی که در پایین و خارج سر استخوان ران وجود دارد) حرکت میکند. وقتی که مفصل ران مستقیم است معمولاً این تاندون در پشت این برجستگی است و وقتی که مفصل ران خم میشود این تاندون در جلوی برجستگی قرار میگیرد.
پس با خم و راست شدن مفصل ران این تاندون در روی این برجستگی به جلو و عقب میرود. در بعضی افراد این حرکت به جلو عقب رفتن ایلیوتیبیال باند بر روی برجستگی تروکانتر بزرگ ممکن است بصورت پرشی و ناگهانی باشد. در این حال حرکت تاندون ایجاد صدا میکند. پرش تاندون از روی تروکانتر بزرگ و ایجاد صدا بخصوص موقعی ایجاد میشود که مفصل ران از حالت خم شروع به صاف شدن کرده و تاندون از روی تروکانتر بزرگ به عقب میرود.
گاهی اوقات بیمار این حرکت ناگهانی نوار یا تاندون ایلیوتیبیال را به غلط دررفتگی مفصل ران تفسیر میکند. بیمار احساس میکند که در هنگام انجام بعضی حرکات ناگهان مفصل ران او تغییر مکان میدهد. این احساس در واقع حرکت پرشی باند ایلیوتیبیال بر روی برجستگی تروکانتر بزرگ است.
اگر این روند به مدت زیاد ادامه یابد مالش مکرر تاندون بر روی برجستگی تروکانتر بزرگ ممکن است موجب التهاب در بورس تروکانتر و بدنبال آن درد در ناحیه خارجی مفصل لگن شود.
حرکت تاندون ایلیوپسواس هم میتواند موجب صدا شود. این صدا در جلوی مفصل ران احساس میشود و معمولاً به علت گیر کردن تاندون عضله ایلیوپسواس است که از جلوی مفصل ران عبور میکند. تاندون ایلیوپسواس در جلوی لگن از روی سه برجستگی عبور میکند
- برجستگی ایلیوپکتینئال در لبه جلویی استخوان لگن
- کپسول مفصل ران
- برجستگی تروکانتر کوچک
حرکت اندام تحتانی موجب حرکت این تاندون از روی این برجستگی ها شده و گاهی این حرکت به علت گیر کردن تاندون به برجستگی بصورت جهشی و پرشی است و این حرکت جهشی تاندون موجب احساس صدا و تقه در داخل مفصل ران میشود.
منبع : ایران ارتوپد
دکتر علی فرخانی متخصص طب فیزیکی و توانبخشی
آدرس : اصفهان، خیابان شمس آبادی، چهارراه قصر، روبروی بانک ملت، مجتمع پزشکی قصر، طبقه زیرزمین
