اسامی گچ و آتل برگردان دو کلمه Cast و Splint هستند.
هدف اصلی استفاده از گچ یا آتل حمایت از استخوان آسیب دیده، مفصل صدمه دیده و دیگر بافتهای اندام است. آنها درد و تورم اندام را کاهش داده و موجب کم شدن اسپاسم عضلات میشوند. بیشترین مورد استفاده گچ و آتل در درمان پیچ خوردگی مفاصل و بیحرکت کردن شکستگی ها است.
آتل یا اسپلینت در واقع یک گچ نصفه است، بنابراین در اندامی که احتمال دارد تورم پیدا کند یا تورم آن بیشتر شود از آن استفاده میشود.
گچ گیری اندام
یکی از روش های بیحرکت کردن شکستگی بعد از جااندازی آن استفاده از گچ گیری است. نام اصلی و درست این روش Cast است و چون اولین بار از گچ ( این ماده همان گچ ساختمانی است که مواد دیگری را برای بهبود کارکرد به آن اضافه کرده اند) برای این کار استفاده شد در زبان فارسی به گچ گیری معروف شده است. امروزه در بسیاری از موارد از مواد جدیدتری مانند فایبرگلاس برای Cast استفاده میشود با این حال برای سهولت، ما از عبارت گچ و گچ گیری بجای Cast استفاده میکنیم.
مصطلح است که مثلا گفته میشود پایم را گچ گرفته ام یا دکتر دستم را گچ گیری کرده است.
فایبر گلاس
نوارهای فایبرگلاس از جنس بافته ای مخصوصی است که به نوعی رزین آغشته میشود. فایبرگلاس سبک و مقاوم است و خلل و فرج آن بیشتر از گچ است. این خلل و فرج موجب میشوند هوا بهتر به پوست اندام بیمار برسد. به عبارت دیگر اندام راحت تر تنفس میکند. همچنین فایبرگلاس کمتر از گچ مانع اشعه ایکس است و بهتر میتوان از طریق رادیوگرافی استخوان را از ورای آن دید. در عوض گچ ارزانتر است و در بعضی مناطق بدن شکل دهی به آن راحت تر است.
اندام گچ گرفته را میتوان عکسبرداری کرد و گچ یا فایبرگلاس مانع دیدن استخوان ها با رادیوگرافی نمیشود.
آتل یا اسپلینت
Splint که در زبان فارسی به آن آتل میگویند در واقع یک نوع Cast است که از یک طرف باز است. مثلاً آتل ساق بصورت یک نیم استوانه فقط در پشت ساق قرار میگیرد و جلوی ساق آزاد است. آتل ممکن است به توسط پزشک با استفاده از گچ یا فایبرگلاس برای بیمار و به اندازه اندام بیمار درست شود و یا ممکن است از آتل های آماده استفاده شود.
آتل های آماده در اندازه های مختلف و از جنس پلاستیک یا مواد دیگری ساخته میشود. این آتل ها را میتوان راحت تر و سریع تر استفاده کرد. همچنین میتوان آنها را با باند های ولکرو که به آن متصل است، سفت و شل کرد و به راحتی آنها را از بدن جدا کرد.
منبع : ایران ارتوپد
دکتر علی فرخانی متخصص طب فیزیکی و توانبخشی
آدرس : اصفهان، خیابان شمس آبادی، چهارراه قصر، روبروی بانک ملت، مجتمع پزشکی قصر، طبقه زیرزمین
